PHỤC HỒI CHỨC NĂNG RỐI LOẠN NUỐT
CHO NGƯỜI BỆNH SAU TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO VÀ CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
- Rối loạn nuốt là gì?
Bao gồm bất kỳ sự khó khăn nào trong việc vận chuyển thức ăn, chất lỏng trong bất cứ giai đoạn nào của quá trình nuốt (miệng, hầu, thực quản) làm ảnh hưởng không tốt đến khả năng nuốt một cách tự chủ và an toàn cho người bệnh.
- Các dấu hiệu của rối loạn nuốt:
Có các biểu hiện sau:
+ Kiểm soát nước bọt kém (chảy nước bọt).
+ Ho, nghẹn khi nuốt hoặc khi nằm (do nước bọt).
+ Thức ăn, uống rớt ra ngoài. Nhai khó.
+ Khởi đầu nuốt lâu.
+ Nuốt phải gắng sức.
+ Cảm giác vướng khi nuốt.
+ Bữa ăn kéo dài hơn.
+ Giọng nói ướt, khàn.
+ Thức ăn/ uống đọng lại ở trong miệng.
+ Giảm tầm vận động, sức mạnh, tốc độ vận động các cơ hàm, môi, má.
+ Thanh quản và xương móng nâng lên và ra trước chậm hoặc giảm tầm độ.
- Rối loạn nuốt dẫn đến hậu quả gi?
+ Người bệnh không quan tâm đến ăn, uống hoặc thường phản đối việc ăn uống.
+ Người bệnh bị suy dinh dưỡng và mất nước.
+ Viêm phổi do hít sặc. có thể sặc dẫn đến tử vong.
- Phục hồi chức năng can thiệp gì?
Rối loạn nuốt thường xảy ra ở giai đoạn đầu của bệnh TBMMN, bệnh chấn thương sọ não nhưng cũng có thể kéo dài nhiều tháng sau này của bệnh nhân. Nếu người bệnh được khám và tập luyện PHCN sớm thì bệnh sẽ phục hồi sau vài tuần.
* Những điều cần quan tâm trên bệnh nhân rối loạn nuốt :
+ Chọn thức ăn cho phù hợp: Dễ nhai, dễ nuốt bột, cháo loãng, cháo đặc…. Thức ăn có độ ấm vừa phải, thức ăn bệnh nhân thích ăn để kích thích vị giác.
+ Tư thế khi ăn: Ngồi ăn là tốt nhất, ngồi đầu hơi cúi về trước để thức ăn vào thực quản dễ hơn, nếu bệnh nhân yếu thì nằm trên giường và quay cao đầu giường lên:
+ Môi trường ăn: cần yên tĩnh để bệnh nhân tập trung.
+ Nếu bệnh nhân có răng giả thì phải đảm bảo răng không lung lay, không rơi.
+ Vệ sinh răng miệng thường xuyên: tránh để thức ăn ứ đọng trong miệng, ngăn ngừa viêm phổi do hít sặc vì trong nước bọt có nhiều vi khuẩn.
+ Giữ tư thế ngồi sau khi ăn 15-30 phút, tránh bị trào ngược thức ăn.
* Hướng dẫn một số bài tập: bài tập vận động cơ môi, má, lưỡi và các cơ vùng hầu thực quản. bài tập nuốt gắng sức. Hướng dẫn nuốt 2 lần trước khi ăn miếng ăn kế tiếp.
Bệnh nhân N. V. B 42 tuổi, ở huyện Ea kar bị tai biến mạch máu não nhập viện với các dấu hiệu như: liệt nửa người trái, thăng bằng kém. Khó nuốt, thức ăn đọng ở giữa hàm răng và má.
Sau khi được bác sĩ, kỹ thuật viên tiếp cận hướng dẫn các bài tập cơ vùng mặt, cơ nhai, cơ vùng hầu họng, cơ lưỡi và các bài tập nuốt thì hiện tại bệnh nhân đã nuốt tốt.
